راهبرد کلان مساله جمعیت، یک متغیر آن ازدواج است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، صالح قاسمی دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور افزود: نرخ باروری کل در کشور، امروز حدود ۶۵. ۱ فرزند به ازای هر زن است. با توجه به اینکه نرخ باروری نکاحی در کشور امروز حدود ۲.۹ فرزند به ازای هر زن است و همچنین با توجه به اینکه میل فرزند آوری یعنی میل فرزندخواهی خانواده‌ها حدود ۳.۲ فرزند به ازای هر زن است. پس بهترین راهبرد برای حل مساله جمعیت در کشور امروز ازدواج، تسهیل ازدواج، ترویج ازدواج و کم کردن آمار تجرد در کشور است؛ که هم آسیب‌های دیگری را حل می‌کند و هم بحران جمعیت را کاملا حل خواهد کرد.

قاسمی گفت: احتمالا شما هم عباراتی یا گزاره‌هایی شبیه به این را این روز‌ها خیلی شنیده اید به ویژه که از زبان بعضی از کارشناسان در این حوزه این حرف‌ها شنیده می‌شود که چند نکته در این رابطه می‌توان مطرح کرد.

وی افزود: نکته نخست اینکه صد البته ازدواج و آمار ازدواج در کشور ما تاثیر بسیار زیادی بر روی شاخص‌های جمعیت شناسی دارد؛ بنابراین این بدیهی است که یکی از متغیر‌ها در حوزه جمعیت موضوع ازدواج است. اما آیا واقعا ازدواج راهبرد و راهکار اصلی حل مساله جمعیت در کشور است؟

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور گفت: نکته دوم متاسفانه آمار‌هایی که بعضا داده می‌شود درست نیست. نرخ باروری نکاحی امروز بر خلاف ادعای برخی همکاران و کارشناسان، ۲.۹ فرزند به ازای هر زن نیست. این آمار متعلق به سال ۹۶ و ۹۷ بوده است؛ امروز نرخ باروری نکاحی ما حدود ۲.۶ است.

قاسمی افزود: میل فرزند خواهی هم در واقع ۳.۲ نیست؛ بر اساس آخرین پیمایش‌هایی که انجام شده و داده‌هایی که بدست آمده است؛ ۲.۸۵ و در بالاترین فرض ۲.۹ فرزند به ازای هر زن متاهل است. با این اوصاف فاصله بین نرخ باروری کل و نرخ باروری نکاحی و همچنین میل فرزند خواهی به آن میزان که برخی ادعا می‌کنند نیست.

وی گفت: هرچند من باور دارم که ازدواج یکی از متغیر‌های موثر و مهم بر روی شاخص‌های جمعیت شناسی است. اما این طور نیست که با حل مساله ازدواج و با کاهش آمار تجرد مساله جمعیت در کشور حل خواهد شد و این طور نیست که بحران جمعیت راه حل اصلی آن ازدواج باشد.

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور افزود: یک گزاره ساده در این رابطه موضوع را برای ما شفاف‌تر می‌کند و آن اینکه فرض می‌گیریم همه مجرد‌ها طی سال جاری ازدواج کنند و طی چند سال آینده به تعداد مطلوب فرزندشان، تعداد ذهنی خودشان از تعداد مطلوب فرزند دست پیدا کنند و آنرا محقق کنند. چند فرزند خواهند داشت؟ یک فرزند. یا در خوشبینانه‌ترین حالت دو فرزند؛ و آیا این تعداد تولد که در طی بازه زمانی اتفاق می‌افتد و در واقع بعد از این بازه زمانی دوباره با افت تعداد موالید روبرو خواهیم شد. آیا این مساله جمعیت و شاخص‌های جمعیتی را اصلاح خواهد کرد.

دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور گفت: حتما تاثیر مثبت دارد، اما راه حل و راهبرد اصلی و راهکار واحد حل مساله جمعیت، ازدواج نیست.

قاسمی افزود: بخش قابل توجهی از آمار تجرد در ایران، آمار تجرد اختیاری است. پس با این اوصاف لطفا افرادی که ارائه تحلیل می‌دهند؛ دقت کنند و یک موضوع چندین متغیره و ذو ابعاد، مثل مساله جمعیت را به یک یا دو کلان مساله مثل ازدواج، گره نزنند و فکر نکنند با یک یا دو موضوع، می‌توانند یک کلان موضوع و یک ابر بحران مثل موضوع جمعیت را با همان یکی دو راهکار می‌توانند حل کنند.