پیش از اعلام اسامی فیلمهای جشنواره چهل و دوم و برحسب گمانهزنی، ترکیب فیلمهای امسال جشنواره پر بود از فیلمهای مرتبط با دفاع مقدس و ژانر جنگی. ژانری که چند سالی است نقش پررنگی در فیلمهای جشنواره دارد؛ اما پس از اعلام نام فیلمها به نظر میرسد که داستان تک خطی اغلب آنها نشان از ژانرها و ترکیبهای متنوعشان دارد.
به جز دست ناپیدا به کارگردانی انسیه شاه حسینی نام هیچ فیلمساز زن دیگری در میان فیلمسازان به چشم نمیخوردبا نرسیدن فیلمهای مومن، قهرمان جندی شاپور و قرارگاه سری به جشنواره، بخشی از فیلمهایی که انتظار میرفت در ژانر دفاع مقدس و سینمای جنگ باشند، حذف شده و فیلمهایی با ژانرهای اجتماعی و تاریخ معاصر در میان اسامی فیلمهای اعلام شده جای گرفتند. از این رو میتوان گفت ژانر جنگ و سینمای دفاع مقدس نه اغلب فیلمها، بلکه بخشی از ۲۲ فیلم سودای سیمرغ را به خود اختصاص داده اند.
نکته حائز اهمیت در میان فیلمهای رسیده به جشنواره امسال نیز حضور کمرنگ کارگردانان زن در این ماراتن است. به جز دست ناپیدا به کارگردانی انسیه شاه حسینی نام هیچ فیلمساز زن دیگری در میان فیلمسازان به چشم نمیخورد. این در مقایسه با دو سال گذشته که در هرسال حداقل دو کارگردان زن در جشنواره حضور داشتند، کاهش پیدا کرده و سهم حضور زنان را به تنها یک فیلم از میان ۲۲ فیلم رسانده است.
احمد به کارگردانی امیرعباس ربیعی
از میان ۲۲ فیلم اعلام شده تنها ۶ فیلم به طور مشخص به سینمای جنگ اختصاص دارند. احمد، آسمان غرب و مجنون سه پرتره از شهیدان احمد کاظمی، شهید شیرودی و شهید مهدی زین الدین را روایت میکنند و قلب رقه و میرو نیز در ادامه همین ژانر قرار میگیرند.
قلب رقه ساخته خیرالله تقیانی پور است که پیش از این نجلا و تونل را نیز در همین ژانر کارگردانی کرده. تقیانی پور درباره این فیلم به خبرنگار سینمایی ایرنا گفته بود: موضوع این فیلم درباره محور مقاومت و رویدادهای منحصر به فردی است که در این عرصه اتفاق میافتد و همانطور که از نامش پیداست، بر اتفاقات چند سال اخیر سوریه متمرکز شده است.
میرو به کارگردانی حسین ریگی، دیگر فیلم این ژانر نیز به داستان یک نوجوان بسیجی میپردازد که تحت تاثیر سردار شهید حاج قاسم میرحسینی در جبهه حضور پیدا میکند. دیگر فیلم این لیست ساخته تنها کارگردان زن امسال یعنی انسیه شاه حسینی است. دست ناپیدا که دو سالی است قرار است در جشنواره حضور داشته باشد امسال به این ماراتن رسید و قصه زنان پشت جبهه زمان جنگ را روایت میکند.
پژمان بازغی در فیلم بهشت تبهکاران
پس از خائن کشی در جشنواره چهلم که به طور مشخص به بخشی از تاریخ معاصر ایران میپرداخت، فیلم دیگری در جشنواره چهل و یکم دغدغه تاریخ معاصر ایران را نداشت؛ تا امسال که دو فیلم به صورت مشخص و یک فیلم با گمانه زنی درباره تاریخ معاصر ایران خواهد بود.
صبح اعدام به کارگردانی بهروز افخمی بحث برانگیزترین فیلم این لیست است که قرار است ماجرای اعدام طیب و اسماعیل رضایی را پس از قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ روایت کند. داستان این فیلم در فاصله زمانی ۵ تا ۶:۳۰ صبح این روز روایت میشود.
بهشت تبهکاران نیز از آن فیلمهایی است که سال قبل نیز سودای حضور در جشنواره فیلم فجر را داشته. فیلم در سال ۱۳۲۹ میگذرد؛ جایی که احمد دهقان نماینده مجلس و روزنامه نگار توسط حسن جعفری کارمند شرکت نقت به قتل میرسد. مسعود جعفری جوزانی کارگردان این فیلم است و این نهمین فیلم او پس از اثار ماندگاری، چون در چشم باد، شیر سنگی، جادههای سرد و … است. امیرحسین آرمان، پژمان بازغی، لادن مستوفی، هومن برق نورد و حسام منظور ترکیب بازیگران این فیلم را تشکیل میدهند.
محمدرضا ورزی که نام خود را با آثاری، چون معمای شاه، سالهای مشروطه و تبریز در مه به عنوان کارگردانی با سابقه درباره تاریخ معاصر ایران در ذهن مخاطبان ثبت کرده، امسال و در میان فیلمهای اعلام شده، معجزه پروین را راهی جشنواره فیلم فجر کرده است. معجزه پروین به تهیه کنندگی محمدرضا شریفی نیا و با بازی خود او روایتی از زندگی پروین اعتصامی، شاعر ایرانی از دوران جوانی است.
مهران مدیری در فیلم تابستان همان سال
بهروز شعیبی که دو سال گذشته با بدون قرار قبلی در جشنواره حضور داشت امسال با فیلم دیگری در همان ژانر به جشنواره بازگشته. آغوش باز قصه سه زوج را روایت میکند که سه قصه عاشقانه از آنها داستان فیلم را پیش میبرد. حامد کمیلی، محسن کیایی، در کنار گلاره عباسی و مهدی هاشمی ترکیب نسبتا نوی از بازیگران است که پیشتر در فیلمهای شعیبی دیده نشده بود.
با آنکه هنوز کمدی یا اجتماعی بودن شهسوار مشخص نشده، اما از فیلم قبلی حسین نمازی یعنی شادروان میتوان حدس زد که شهسوار نیز ترکیبی از همین دو ژانر خواهد بود. در شهسوار نیز با درگذشت پدر یک خانواده یک مراسم عروسی چندین با به هم خورده و از سر گرفته میشود. داستان این فیلم قرار است در سه شبانه روز و یک مراسم عروسی روایت شود. مهرداد صدیقیان و الناز حبیبی تا اینجا دوبازیگر معرفی شده این پروژه هستند.
کاوه سجادی حسینی دو سال پیش فیلم نبودنت را برای جشواره فیلم فجر آماده میکرد و به گفته برخی رسانهها از سال ۹۶ قصد ساخت این فیلم را داشته که در نهایت امسال برای حضور در جشنواره آماده شده. نبودنت درامی اجتماعی است و قصهای عاشقانه و زنانه با تم مهاجرت دارد. سجادی در یک گفتگو اشاره کرده بود قصد دارد به مهاجرتهای بی جا که باعث فروپاشی خانوادهها میشود بپردازد.
در خلاصه این فیلم آمده است: مرضیه چندسال است به انتظار همسر خود است، ولی همسرش توان بازگشت به خانه را ندارد. سحر دولتشاهی، امیر آقایی، آزاده صمدی سه بازیگر اصلی این فیلم هستند.
همچون در یک آینه نام پیشین سومین فیلم محمود کلاری فیلمبردار در قامت کارگردان است. این فیلم با نام فعلی تابستان همان سال درباره زمال آیینه بینی است که مهران مدیری نقش آن را ایفا میکند. داستان فیلم به پسر بچه هفت سالهای میپردازد که پیش رمالی میرود تا دزد طلاهای عمه اش را از آینه شناسایی کند. غافل از آنکه چیزهایی میگوید که خانواده را با چالشهای زیادی رو به رو میکند.
علی شادمان، فریبا نادری، سمیرا حسن پور، صابر ابر، پژمان بازغی و … دیگر بازیگران این فیلم در کار مهران مدیری هستند. غیبت مهران مدیری در جشنواره فیلم فجر امسال از نکاتی بود که توجه رسانهها را به خود جلب کرد چراکه علیرغم گمانه زنیها جدیدترین ساخته او یعنی ساعت ۶ صبح در میان فیلمهای راه یافته به جشنواره امسال حضور ندارد.
بنیاد سینمایی روایت فتح امسال با یک فیلم اجتماعی با رگههای طنز در جشنواره حاضر است. دو روز دیرتر به کارگردانی اصغر نعیمی داستان زوجی را روایت میکند که سودای مهاجرت دارند و علیرغم توصیههای پدر و مادر خود از فرزندآوری خودداری میکنند. این زوج جوان که برای مهاجرت به پول نیاز دارند با مشکلاتی مواجه میشوند که در نهایت تصمیم آنها را به بچه دار شدن میرساند. پردیس احمدیه و سینا مهراد به عنوان بازیگران اصلی در این فیلم ایفای نقش میکنند.
دروغهای زیبا دیگر فیلم این ژانر، درامی اجتماعی محصول مشترک ایران و بنگلاردش است. مرتضی آتش زمزم که پیش از این چند فیلم دیگر را در کشور بنگلاردش ساخته بود در جدیدترین ساخته خود داستان زوجی بنگلاردشی را روایت میکند که برای زندگی به سختی تلاش میکنند. این فیلم با بازی جایا احسن و شمون فاروغ از هنرپیشههای بنگلاردشی جلوی دوربین رفته و دهمین فیلم بلند آتش زمزم محسوب میشود.
هشتمین فیلم اجتماعی جشنواره امسال، نپتون است. فیلمی به کارگردانی محمدابراهیم غفاریان با موضوعی اجتماعی و درگیریهای یک خانواده. افسانه و همسرش به دلیل مشلغه کاری از فرزند خود غافل میشوند و فرزند آنها دچار مشکلاتی میشود. آرمین رحیمیان، بهدخت ولیان، مسعود کرامتی و بهناز جعفری بخشی از بازیگران این فیلم هستند.
صبحانه با زرافهها به کارگردانی سروش صحت
حضور فیلمهای کمدی در جشنواره فیلم فجر همیشه مورد بحث و بررسی بوده است. عدهای با حضور یک فیلم کمدی در رویدادی که قرار است فیلمهای سال آینده سینمای ایران را به عنوان فیلمهایی جریان ساز مشخص نماید، مخالف اند و حضور این فیلمها را طی سال و برای گیشه مناسب میدانند. عده دیگری نیز این فیلمها را بخش متفاوت جشنواره میدانند و حتی آن را ضروری تلقی میکنند.
کمدی جدید سروش صحت به نام صبحانه با زرافهها تنها کمدی حاضر در این دوره از جشنواره است که پژمان جمشیدی، هوتن شکیبا و هادی حجازی فر تا به اینجا بازیگران معرفی شده حاضر در این فیلم هستند.
داریوش یاری که با فیلم کربلا جغرافیای یک تاریخ نشان داد درباره تاریخ اسلام روایات متفاوتی برای عرضه دارد، امسال با فیلم شور عاشقی خود را به جشنواره رسانده است. شورعاشقی روایت مستقیمی از کربلا پس از واقعه عاشوراست و به گفته یاری ماجرای زنی را روایت میکند که قرار است صدای کاروان امام حسین (ع) پس از واقعه کربلا باشد.
نوروز به کارگردانی سهیل موفق فیلمی با فرم و ساختاری متفاوت درباره نوروز، آیین و رسوم، افسانهها و اساطیر نوروزی است. علی نصیریان و شبنم مقدمی بازیگران مطرحی هستند که در این فیلم سینمایی حضور دارند. سهیل موفق پیشتر فیلمهای پاستاریونی و شکلاتی را در کارنامه خود داشته است.
پرویزخان به کارگردانی علی ثقفی درباره زندگی پرویز دهداری از مربیان فوتبال ایران است. این فیلم به داستان بازیکنان تیم ملی میپردازد که زیر نظر پرویز دهداری از تیم ملی استعفا میدهند.
