بلاگ

نتایج یک مطالعه جدید در همین رابطه نشان می‌دهد که بلع صحیح و وضعیت بدن پس از خوردن دارو می‌تواند زمان اثرگذاری آن را تا چند برابر تسریع کند بخصوص زمانی که فرد دچار درد شدید است.

این مطالعه که توسط متخصصان دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده، نشان می‌دهد که وضعیت بدن در حین مصرف دارو و پس از بلع، تاثیر قابل‌توجهی بر سرعت تسکین‌دهندگیِ آن دارد.

این متخصصان از یک مدل طراحی‌شده خاص برای ترسیم سفر یک قرص از مسیر معده به سمت دوازدهه استفاده کردند. این مدل که “استامک‌سیم” (StomachSim) نام دارد، اتفاقاتی را که هنگام هضم غذا یا دارو در معده رخ می‌دهد، شبیه‌سازی می‌کند.

از آنجایی که بیشتر دارو‌ها تنها زمانی تاثیر می‌کنند که معده، مواد فعال را در روده آزاد می‌کند در این تحقیق لازم بود مشخص شود که یک قرص در کدام موقعیت سریع‌تر به پشت معده می‌رسد.

برای انجام این کار متخصصان چهار وضعیت شامل ایستاده، نشسته، درازکشیده به سمت راست و درازکشیده به سمت چپ بدن را آزمایش کردند.

بر اساس نتایج این تحقیق هنگامی که فرد به پهلوی راست دراز می‌کشید، ماده فعال با سریع‌ترین سرعت به عمیق‌ترین قسمت معده می‌رسید و می‌توانست ۲.۳ برابر سریع‌تر از حالت ایستاده حل شود. به‌طور خاص، مدت زمان تاثیر دارو به شرح زیر متفاوت بود:

– در وضعیت ایستاده و نشسته: ۲۳ دقیقه تا زمان اثرگذاری

– در حالت درازکشیده به پهلوی راست: ۱۰ دقیقه تا زمان اثرگذاری

– در حالت درازکشیده به پهلوی چپ: ۱۰۰ دقیقه تا زمان اثرگذاری

متخصصان توضیح می‌دهند که در حالت خوابیده به پهلوی چپ، یک قرص در معده ۱۰ برابر کندتر از خوابیده به سمت راست حرکت می‌کند. همچنین در وضعیت خوابیده به پشت به اندازه وضعیت ایستاده زمان می‌برد تا دارو اثر کند.

همانطور که محققان می‌نویسند، گرانش و شکل نامتقارن معده بر سرعت انتشار مواد فعال در جهت دوازدهه تاثیر می‌گذارد. اگر به پهلوی راست دراز بکشید، اثر متقابل جاذبه، انقباضات معده و جریان شیره معده به شیب‌دارترین زاویه می‌رسد. این سریع‌ترین راه برای سر خوردن قرص در معده است. به‌گفته محققان، این یافته‌ها به‌ویژه برای بیماران مسن‌تر یا در بستر مفید است.

علاوه بر وضعیت بدن، پارامتر‌های دیگری نیز بر سرعت عمل قرص تاثیر می‌گذارد و به گفته متخصصان، قرص‌های مسکن باید ۱) چند دقیقه قبل از غذا مصرف شوند، زیرا معده پُر باعث کاهش تاثیر قرص می‌شود و همچنین ۲) همیشه با مایع کافی بلعیده شوند.

 قطره‌های مسکن نیز معمولا سریع‌تر از قرص‌ها عمل می‌کنند، زیرا از طریق غشا‌های مخاطی دهان یا بینی وارد جریان خون می‌شوند و بنابراین سریع‌تر جذب می‌شوند.

بالا بودن قند خون در ابتدای صبح که اصطلاحا به آن «پدیده یا اثر صبحگاهی» می‌گویند معمولا در همه افراد رخ می‌دهد.

این افزایش قند خون که در فاصله ساعت ۲ تا ۸ بامداد رخ می‌دهد، در نتیجه تغییرات هورمونی است که در بدن شما رخ می‌دهد. این پدیده هم در افراد دچار دیابت و هم در افراد غیر دیابتی رخ می‌دهد. اگر دیابت نداشته باشید، بدنتان با تولید انسولین بیشتر قند خون را به میزان طبیعی‌اش بازمی‌گرداند و شما اصلا متوجه این افزایش نمی‌شوید.

اما اگر دیابت داشته باشید، موضوع متفاوت است. اگر مبتلا به دیابت هستید و بدن شما به انسولین پاسخ کافی نمی‌دهد، قند خون ناشتای شما به علت پدیده صبحگاهی بالاتر هم می‌رود.

تصور بر این است که آزاد شدن هورمون‌های بالابرنده قند خون در طول شب که مقاومت بدن به انسولین را تشدید می‌کنند، عامل پدیده صبحگاهی باشد.

برای حل این مشکل می‌توانید:

– شامتان را در زودتر در هنگام غروب بخورید.

– بعد از اینکه شامتان را خوردید، مقداری فعالیت جسمی مانند پیاده‌روی انجام دهید.

– پیش از رفتن به بستر یک اسنک (غذای حاضری) حاوی کربوهیدرات و پروتئین بخورید.

– صبحانه‌تان را بخورید. خوردن صبحانه باعث مهار آزاد شدن هورمون‌های بالابرنده قند خون یا هورمون‌های ضدانسولین می‌شود.

– اگر با این اقدامات مشکل بالا بودن قند خون صبحگاهی‌تان حل نشد، به دکترتان مراجعه کنید تا اگر لازم است تغییراتی در میزان دارو‌های مصرفی‌تان ایجاد کند.

نوشین یمانی با بیان اینکه سردرد‌ها به انواع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند، گفت: در نوع اولیه، مانند سردرد‌های میگرنی یا تنشی، سردرد عامل بیماری است و به علت بیماری دیگری اتفاق نمی‌افتد و علی‌رغم اینکه آزاردهنده و نیازمند درمان بوده، ولی ماهیتا خوش‌خیم است.

وی افزود: سردرد‌های ثانویه به علت یک بیماری خاص مثل تومور مغزی، عفونت، سینوزیت، ضربه به سر یا مصرف برخی دارو‌ها اتفاق می‌افتد و حتما باید از سردرد‌های اولیه افتراق داده شود و نیازمند توجه و بررسی ویژه‌تری است، زیرا اگر به درستی تشخیص داده نشود، عواقب خطرناکی برای بیمار خواهد داشت.

این متخصص مغز و اعصاب، با بیان اینکه سردرد‌های سینوزیتی جزو سردرد‌های ثانویه هستند و از عفونت سینوس‌ها ناشی می‌شوند، خاطرنشان کرد: از آنجایی که نحوه تظاهرات سردرد سینوزیتی تشابهات زیادی با سردرد میگرنی دارد، افتراق این دو نوع سردرد به منظور درمان صحیح بسیار مهم است.

وی سردرد در ناحیه پیشانی و اطراف چشم که در مواجهه با باد و سرما یا بعد از دوش گرفتن و خیس شدن مو‌ها یا هنگام خم شدن، تشدید می‌شود را از تظاهرات مشترک سردرد‌های میگرنی و سینوزیتی عنوان کرد و گفت: یک راه ساده تشخیص این دو نوع سردرد از یکدیگر آن است که سردرد‌های سینوزیتی پس از شروع تا زمانی که درمان مناسب دریافت کند، چند روز یا چند هفته به طور مداوم ادامه دارد در حالی که سردرد‌های میگرنی، هر چند وقت یک‌بار اتفاق می‌افتد و ممکن است چند ساعت یا نهایتا سه روز طول بکشد و این منوال سال‌ها ادامه دارد.

یمانی دومین راه تفکیک سردرد‌های میگرنی و سینوزیتی را وجود ترشحات پشت حلق در بیماران سینوزیتی بیان کرد و افزود: همچنین بیماران سینوزیتی در فاز حاد اولیه، از تب، دردناکی سینوس‌ها، درد گوش یا درد دندان شکایت می‌کنند که این نشانه‌ها در میگرن وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: سردرد‌های میگرنی معمولا همراه با تهوع و استفراغ و حساسیت به نور و صدا بوده و با خستگی، استرس، کم‌خوابی، گرسنگی و تغییرات هورمونی در خانم‌ها به دنبال سیکل‌های ماهانه تشدید می‌شود.

این فوق تخصص سردرد اظهار کرد: بیماران میگرنی در برخی موارد به دلیل تشخیص نادرست نوع سردرد و اشتباه گرفتن آن با سینوزیت، به طور مکرر آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند که علاوه بر عوارض کلیوی و گوارشی، منجر به ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی در بدن آنان می‌شود و زمانی که واقعا به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشند، این دارو برای آنان اثربخش نخواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: از سویی دیگر کسانی که سردرد‌های میگرنی دارند و اشتبا‌ها سینوزیت تشخیص داده می‌شوند، از درمان خاص میگرن محروم می‌شوند.

یمانی با بیان اینکه تشخیص قطعی و نهایی نوع سردرد باید توسط پزشک معالج صورت گیرد و از مصرف خودسرانه‌ی دارو خودداری شود، گفت: در بیش از ۴۰درصد موارد، سردرد به علت عفونت‌های ویروسی، چون کرونا یا آنفلوآنزا ایجاد می‌شود و با علائمی، چون تب، خستگی، سرفه، تنگی نفس، احساس ضعف و بی‌اشت‌هایی همراه است.

وی با اشاره به اینکه در برخی بیماران کرونایی، سردرد تنها علامت بیماری است، افزود: در برخی از این بیماران، سردرد برای اولین بار رخ داده و در برخی دیگر که قبلا مشکل سردرد داشته‌اند، تعداد سردرد‌ها بیشتر شده یا روز‌های متوالی ادامه داشته یا مسکن‌هایی که قبلا اثربخش بوده بی‌اثر شده است.

این متخصص مغز و اعصاب، علت سردرد در عفونت‌های ویروسی را التهابی که در بدن ایجاد می‌شود، دانست و اظهار کرد: البته در این موارد، سردرد می‌تواند ناشی از عفونت مستقیم مغزی توسط ویروس، گرفتگی عروق مغز به دنبال آلوده شدن به ویروس، افزایش فشار داخل جمجمه یا کاهش اکسیژن‌رسانی خون به مغز باشد و از همین رو توصیه می‌شود کسانی که خصوصا پس از ابتلا به عفونت‌های ویروسی، چون کرونا، برای اولین بار دچار سردرد می‌شوند یا شدت و ماهیت سردرد آنان تغییر می‌کند حتما به پزشک متخصص مراجعه کنند. 

وی درمان‌های سردرد در این بیماران را عمدتا درمان‌های حمایتی عنوان کرد و گفت: درمان عفونت زمینه‌ای، مصرف مسکن‌هایی، چون استامینوفن و ناپروکسن، افزایش مصرف مایعات و استراحت و حفظ آرامش به بهبود این بیماران کمک می‌کند.